Nowy taryfikator mandatów, który obowiązuje od 1 stycznia 2022 r. zmienił wiele przepisów drogowych. Oznacza nie tylko wzrost stawek mandatów i maksymalnej liczby punktów karnych za jedno wykroczenie. Oprócz tego m.in. towarzystwa ubezpieczeniowe uzyskały dostęp do informacji o mandatach i punktach karnych otrzymanych przez kierowców. W efekcie osoby często łamiące przepisy drogowe mogą znacznie więcej płacić za ubezpieczenie OC.
Nowy taryfikator mandatów 2023 – jakie przepisy się zmieniły?
Nowelizacja taryfikatora mandatów, która obowiązuje od 1 stycznia 2022 r., wprowadziła szereg zmian przepisów. Najpoważniejszą wydaje się wzrost maksymalnej stawki mandatu za wykroczenia drogowe z 500 do 5000 zł. Poniżej wyjaśniamy, jaka kara grozi kierowcom za najczęstsze przewinienia w 2023 r.
Jaki mandat grozi za przekroczenie prędkości w 2023 roku?
Aktualne stawki mandatów za przekroczenie dopuszczalnej prędkości obowiązują od 1 stycznia 2022 r. i wynoszą:
- do 10 km/h – 50 zł;
- 11-15 km/h – 100 zł;
- 16-20 km/h – 200 zł;
- 21-25 km/h – 300 zł;
- 26-30 km/h – 400 zł;
- 31-40 km/h – 800 zł (1600 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
- 41-50 km/h – 1000 zł (2000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
- 51-60 km/h – 1500 zł (3000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
- 61-70 km/h – 2000 zł; (4000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy);
- ponad 70 km/h – 2500 zł (5000 zł przy ponownym popełnieniu tego samego wykroczenia, tzw. recydywy).
Mandaty 2023 za inne wykroczenia drogowe
Jednak przekraczanie dopuszczalnej prędkości to niejedyne poważnie wykroczenia drogowe, za które od 1 stycznia 2022 r. wzrosły kary. Wysokie mandaty grożą również m.in. za korzystanie podczas jazdy z telefonu bez zestawu słuchawkowego, łamanie zakazu wyprzedzania, wyprzedzanie na przejściu dla pieszych, nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu czy prowadzenie pojazdu bez uprawnień. Z listą często łamanych przepisów drogowych i stawkami kar kierowcy mogą zapoznać się w poniższej tabeli.
Minimalna wysokość mandatu karnego w 2023 r.
| Rodzaj wykroczenia | Minimalna wysokość mandatu |
| tamowanie ruchu lub utrudnianie ruchu | 500 zł |
| korzystanie podczas jazdy z telefonu, które wymaga trzymania słuchawki lub mikrofonu w ręku przez kierującego pojazdem | 500 zł |
| niestosowanie się do zakazu wyprzedzana | 1000 zł |
| niezatrzymanie pojazdu w celu umożliwienia przejścia przez jezdnię osobie niepełnosprawnej | 1500 zł |
| wyprzedzanie pojazdu na przejściu dla pieszych | 1500 zł |
| omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, ale zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu | 1500 zł |
| naruszenie zakazu jazdy po chodniku lub przejściu dla pieszych | 1500 zł |
| prowadzenie pojazdu bez uprawnień | 1500 zł |
| nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu | 1500 zł |
| przekroczenie dopuszczalnej prędkości o 50 km/h | 1500 zł |
| objeżdżanie opuszczonych zapór lub półzapór na przejeździe kolejowym | 2000 zł |
| wjeżdżanie na przejazd, gdy opuszczanie zapór lub półzapór zostało rozpoczęte lub podnoszenie ich nie zostało zakończone | 2000 zł |
| wjechanie na przejazd kolejowy za sygnalizator lub za inne urządzenie nadające sygnały, przy sygnale czerwonym, czerwonym migającym lub dwóch na przemian migających sygnałach czerwonych | 2000 zł |
| wjechanie na przejazd kolejowy, jeśli po jego drugiej stronie nie ma miejsca do kontynuowania jazdy | 2000 zł |
| spowodowanie kolizji, w której narusza się czynności narządu ciała lub rozstrój zdrowia innej osoby | 2500 zł |
| za niewskazanie wbrew obowiązkowi, na żądanie uprawnionego organu, komu pojazd został powierzony do kierowania lub używania w oznaczonym czasie w postępowaniu w sprawach o przestępstwo | nie mniej niż 4000 zł |
W taryfikatorze mandatów od 1 stycznia 2022 r. wzrosły również kary za niewskazanie kierującego pojazdem. Ich stawki są uzależnione od rodzaju wykroczenia drogowego, który popełnił poszukiwany sprawca. Jeśli dojdzie do kolizji, za niewskazanie kierowcy grozi 2000 zł mandatu. Stawka wzrośnie do 4000 zł w razie wypadku. Jeżeli przekroczenie dopuszczalnej prędkości zostanie zarejestrowane przez fotoradar, to Inspekcja Transportu Drogowego może nałożyć dwukrotność grzywny, którą otrzymałby sprawca wykroczenia (ale nie mniejszą niż 800 zł). Natomiast w przypadku innych naruszeń przepisów mandat za nieujawnienie kierowcy wynosi 500 zł (sąd może podwyższyć stawkę do 30 000 zł).
Z kolei od 17 września 2022 r. obowiązuje również tzw. kara recydywy. Oznacza to, że jeśli w ciągu dwóch lat kierowca zostanie przyłapany na popełnieniu tego samego przewinienia, to zapłaci podwójną stawkę minimalną mandatu za dane wykroczenie drogowe. W ten sposób mogą zostać ukarane osoby, które m.in.:
- przekroczą dopuszczalną prędkość o 30 km/h,
- będą prowadzić pojazd po spożyciu alkoholu lub substancji odurzającej,
- złamią zakaz wyprzedzania,
- prowadzą pojazd bez uprawnień.
Przykład: Pan Andrzej w styczniu 2023 r. zapłacił mandat w wysokości 800 zł za przekroczenie dopuszczalnej prędkości o ponad 30 km/h. Ponownie został przyłapany na popełnieniu tego samego wykroczenia w lutym 2023 r., za co otrzymał karę w wysokości 1600 zł.
Punkty karne 2023 – czy można zmniejszyć ich liczbę?
W 2023 r. nadal obowiązuje dotychczasowy maksymalny limit punktów karnych, po którego przekroczeniu można stracić prawo jazdy. Czyli nadal wynosi 20 punktów dla osób, które mają uprawnienia do prowadzenia pojazdu krócej niż rok, a 24 punkty dla pozostałych kierowców. Jednak nowelizacja taryfikatora mandatów, która obowiązuje od 17 września 2022 r. wprowadziła szereg innych zmian przepisów w tej kwestii, które wyjaśniamy poniżej.
Do niedawna za jedno wykroczenie kierowca mógł dostać maksymalnie 10 punktów karnych, ale od 17 września 2022 r.ta liczba wzrosła do 15. Jednocześnie za złamanie następujących przepisów drogowych można zostać ukaranym maksymalną liczbą 15 punktów karnych:
- sprowadzenie katastrofy w ruchu, sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa katastrofy w ruchu, spowodowanie wypadku w ruchu;
- kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie po użyciu alkoholu lub środka podobnie działającego do alkoholu;
- kierowanie pojazdem mechanicznym w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego;
- nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku;
- używanie pojazdu w sposób zagrażający bezpieczeństwu osoby znajdującej się w pojeździe lub poza nim;
- omijanie pojazdu, który jechał w tym samym kierunku, lecz zatrzymał się w celu ustąpienia pierwszeństwa pieszemu;
- wyprzedzanie na przejściach dla pieszych i bezpośrednio przed nimi;
- nieustąpienie pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na przejściu dla pieszych albo na nie wchodzącemu;
- niezatrzymanie pojazdu w razie przechodzenia przez jezdnię osoby niepełnosprawnej, używającej specjalnego znaku, lub osoby o widocznej ograniczonej sprawności ruchowej w celu umożliwienia jej przejścia;
- niezastosowanie się, w celu uniknięcia kontroli, do sygnału osoby uprawnionej do kontroli ruchu drogowego, nakazującego zatrzymanie pojazdu;
- niezastosowanie się do sygnałów świetlnych;
- niezastosowanie się do sygnałów i poleceń podawanych przez osoby uprawnione do kierowania ruchem drogowym;
- niezastosowanie się sygnałów i poleceń dawanych przez osoby uprawnione do kontroli ruchu drogowego;
- przekroczenie dopuszczalnej prędkości o więcej niż 70 km/h;
- niestosowanie się do znaku B-25 lub B-26 zakaz wyprzedzania;
- naruszenie zakazu objeżdżania opuszczonych zapór lub półzapór oraz wjeżdżania na przejazd, jeśli opuszczanie ich zostało rozpoczęte lub podnoszenie ich nie zostało zakończone;
- naruszenie wjeżdżania na przejeździe kolejowym za sygnalizator przy sygnale czerwonym, czerwonym migającym lub dwóch na przemian migających sygnałach czerwonych, lub za inne urządzenie nadające te sygnały;
- naruszenie zakazu wjeżdżania na przejazd kolejowy, jeśli po jego drugiej stronie nie ma miejsca do kontynuowania jazdy;
- jazda autostradą lub drogą ekspresową w kierunku przeciwnym niż wynikający z ustawy lub znaków drogowych;
- przewożenie więcej niż dwojga dzieci w pojeździe w sposób niezgodny z przepisami;
- przewóz osób pojazdem nieprzeznaczonym lub nieprzystosowanym do tego celu, bądź w liczbie przekraczającej liczbę miejsc określonych w dowodzie rejestracyjnym pojazdu albo wynikających z konstrukcyjnego przeznaczenia pojazdu niepodlegającego rejestracji, jeżeli liczba osób przewożonych w niewłaściwy sposób wynosi 10 osób lub więcej.
Od 17 września 2022 r. wzrosła również liczba punktów karnych za przekroczenie dopuszczalnej prędkości:
- do 10 km/h – 50 zł mandatu i 1 punkt karny,
- o 11–15 km/h – 100 zł mandatu i 2 punkty karne,
- o 16–20 km/h – 200 zł mandatu i 3 punkty karne,
- o 21–25 km/h – 300 zł mandatu i 5 punktów karnych,
- o 26–30 km/h – 400 zł mandatu i 7 punktów karnych,
- o 31–40 km/h – 800 zł mandatu (recydywa 1600 zł) i 9 punktów karnych,
- o 41–50 km/h – 1000 zł mandatu (recydywa 2000 zł) i 11 punktów karnych,
- o 51–60 km/h – 1500 zł mandatu (recydywa 3000 zł) i 13 punktów karnych,
- o 61–70 km/h – 2000 zł mandatu (recydywa 4000 zł) i 14 punktów karnych,
- o 71 km/h i więcej – 2500 zł mandatu (recydywa 5000 zł) i 15 punktów karnych.
W przeszłości punkty karne kasowały się po upływie jednego roku od opłacenia mandatu lub uprawomocnienia się rozstrzygnięcia wydanego przez sąd. Jednak od 17 września 2022 r. ten okres został wydłużony do dwóch lat liczonych od nałożenia kary bądź daty jej umorzenia. Jednocześnie to jeszcze nie koniec złych wiadomości dla kierowców.
Jest nią brak możliwości zmniejszania liczby punktów karnych poprzez dobrowolne odbycie płatnego kursu. Wcześniej można było w ten sposób skasować z konta maksymalnie 6 punktów, jeśli nie straciliśmy prawa jazdy po przekroczeniu dopuszczalnego limitu. Tymczasem od 17 września 2022 r. zupełnie zmieniły się przepisy w tej kwestii. Jeśli kierowca przekroczy limit punktów karnych, musi ponownie podejść do egzaminu teoretycznego i praktycznego na prawo jazdy. W tym celu należy wnieść opłatę w wysokości 500 zł. Jednocześnie odbycie kursu nie zmniejsza liczby punktów karnych, ale jest koniecznie do ponownego uzyskania uprawnień do prowadzenia pojazdu.
Ile czasu mają kierowcy na zapłacenie mandatu w 2023 roku?
W 2023 r. kierowcy mają 14 dni na zapłacenie mandatu zaocznego. Jest to rodzaj kary, gdy sprawcy nie zastano na miejscu popełnienia wykroczenia, a jednocześnie nie zachodzą wątpliwości do jego osoby. W przypadku kierowców może to być np. wykonanie zdjęcia przez fotoradar za przekroczenie dopuszczalnej prędkości.
Z kolei w 2023 r. kierowcy mają 7 dni na zapłacenie mandatu kredytowanego. Jest wydawany sprawcy wykroczenia za potwierdzeniem odbioru, np. w wyniku przeprowadzonej kontroli drogowej.
Kierowcy mogą opłacić otrzymany mandat tradycyjnie gotówką za pośrednictwem przekazu pocztowego. Jednak wygodniejszym rozwiązaniem jest dokonanie płatności przez internet za pomocą swojego konta bankowego.
Jaka kara grozi kierowcy ukaranemu przez sąd?
Po wejściu w życie nowego taryfikatora od 1 stycznia 2022 r. wzrosła również z 5000 do 30 000 zł maksymalna stawka grzywny, jaką sąd może nałożyć na sprawcę wykroczenia drogowego. Sprawa może do niego trafić, jeśli np. kierowca nie przyjmie mandatu za przekroczenie prędkości, do czego ma prawo. Wówczas zostanie wszczęte postępowanie, w którego wyniku może dojść do anulowania mandatu lub wzrostu wysokości kary. Maksymalną stawką grzywny w wysokości 30 000 zł mogą zostać ukarani kierowcy za naruszenie m.in. następujących przepisów drogowych:
- Za jazdę po alkoholu lub środka podobnie działającego
- Za jazdę bez ważnego prawo jazdy
- Za niezatrzymanie się do kontroli drogowej
- Za nieudzielenie pomocy ofiarom wypadku
- Za stworzenie zagrożenia w ruchu drogowym
- Za niewskazanie osoby której użyczyliśmy samochód